Rob Riemen, initiatiefnemer en directeur van
het
Nexus
instituut dat debatten verzorgt tussen intellectuelen die het niet
met elkaar eens zijn, heeft een boek geschreven waarin hij bepleit dat
de intellectuele elite zich af moet keren van het post-modernisme en hun
blas?houding moet laten varen. Het is weer tijd voor grote waarheden en
grote idealen.
Aanleiding van deze oproep was een gesprek dat hij voerde met vriendin
Elisabeth Mann Borghese (dochter van
Thomas Mann) en
diens oude vriend en componist Joseph Goodman. Het gesprek vond plaats
in New York, enkele weken na de aanslagen. Ze deelden hun
verontwaardiging over de reactie van vele intellectuelen (zoals
bijvoorbeeld dit stuk van Susan Sonntag in de New Yorker), die de
aanslagen rationaliseerden door te stellen dat het geen laffe aanslag
was op onschuldige mensen, maar een aanval op de Amerikaanse cultuur die
eigenlijk al wel een tijdje te verwachten viel.
Riemen verkent in zijn boek de visies van
Walt Whitman,
Goethe,
Thomas
Mann, Ulrich von Hutten en
Spinoza en
concludeerde dat
Nietzsches "God is
dood" alleen maar kan leiden tot desinteresse en een maatschappij die
volkomen gestoeld is het vergaren van rijkdom en macht. En in een
maatschappij waar rijkdom en macht hoogtij vieren is het moeilijk om nog
te zoeken naar permanente waarden als schoonheid, waarheid en recht.
Toch zal een zoektocht naar schoonheid, waarheid en rechtvaardigheid
niet zozeer een gelukkiger leven maar wel een bevredigender leven ten
gevolg hebben. De mens is nu vaak bezig 'het zo aangenaam mogelijk te
hebben' door middel van nog grotere televisies, nog snellere computers,
nog mooiere kleren of een nog schitterende uiterlijk. Afgezien van
mogelijke schulden bij kredietonwaardige banken, levert zo'n
levensinvulling eigenlijk alleen maar meer gemis op: er is immers altijd
wel iemand nog rijker en mooier of in het bezit van een grotere
televisie. Een zoektocht naar immateriele waarde levert een leven op dat
menselijk ongeluk niet marginaliseert maar waar dat misschien zelfs
waardevol is.
De taak van de intellectueel is volgens Riemen om door middel van nieuwe
ideeën en idealen te inspireren. Niet langer de terrorist verdedigen,
niet langer alles kapotrelativeren maar een standpunt innemen en dat
verdedigen, desnoods tot de dood. Want als je nooit kiest, eeuwig in
twijfelt leeft, zo stelt Riemen, weet je aan het einde van je leven maar
??n ding zeker: dat je nergens voor hebt geleefd.